Als hoogsensitieve high sensation seeker kan je zowel uit balans geraken door overprikkeling als door onderprikkeling.
Over onderprikkeling schreef ik vorig jaar - tijdens de strenge winterlockdown in Nederland - reeds dit artikel. Een gebrek aan voedende levensprikkels kan voor mensen met HSS een verborgen en danig onderschatte bron van stress vormen die je lichaam in een chronische freezetoestand kan brengen.
Maar je kunt ook zodanig veel prikkels binnenkrijgen, dat je overprikkeld geraakt en in een schadelijke fight-flight modus terecht komt. Het is belangrijk om het verschil te leren (her)kennen tussen stress door onderprikkeling en stress door overprikkeling zodat je weet hoe je jezelf terug in balans kunt brengen. Want onderprikkeling vraagt om een andere aanpak dan overprikkeling.
Dit zijn de signalen waaraan ik zelf merk dat ik overprikkeld ben, tegelijkertijd benoem ik ook een aantal oorzaken.
Onbalans in je agenda
Als HSS heb je sociale stimulansen en positieve prikkels even hard nodig als herstel- en verwerkingstijd. Wanneer er teveel sociale activiteiten op de agenda staan en te weinig tijd om hiervan bij te komen, kan je voelen dat je langzaam maar zeker leeg loopt. Hoezeer je als HSS ook kunt genieten van momenten met anderen, je laadt hier niet van op. Om op te laden heb je (reflecterende) tijd alleen nodig.
Teveel mentale tabbladen open
Wanneer je teveel tegelijk aan je hoofd hebt, ervaar je een soort mentale 'error' die chaos creëert. Je ziet door de bomen het bos niet meer. De innerlijke onrust die hiermee gepaard gaat zorgt ervoor dat zowel je efficiëntie als je productiviteit afnemen. Waardoor er alleen nog maar meer tabbladen open komen te staan en je je bijgevolg nog moeilijker kunt focussen.
Geen ruimte voor anderen
Wanneer je overprikkeld bent, voel je je snel overvraagd. Je hebt simpelweg geen ruimte meer, ook niet voor anderen. Onverwachts bezoek of zelfs een onverwacht telefoontje - ongeacht hoe graag je die persoon ook hebt - voelt aan als een inbreuk. Vreselijk vind je het. Innerlijk schreeuw je "Laat mij toch allemaal met rust!". Je dient eerst de verbinding met jezelf te herstellen, vooraleer je weer kunt genieten van de verbinding met anderen.
Gemakkelijk in tranen uitbarsten
Je merkt pas echt dat je emmer vol zit als hij overloopt. Wenen kan je zien als een vorm van overlopen. Als je overprikkeld bent dan schieten je ogen bij het minste vol met tranen. Door de tranen vrijuit te laten stromen kan je een gevoel van opluchting ervaren, alsof er letterlijk wat druk van de ketel wordt gehaald.
Reactiever zijn
Chronische stress, zoals langdurige overprikkeling, zorgt ervoor dat je lichaam in een overlevingsstand terecht komt. Wellicht zonder dat je jezelf daar bewust van bent. Je kunt de fight-flight modus herkennen aan signalen als:
Lichtgeraakt zijn, weinig kunnen verdragen, je snel aangevallen voelen, dingen persoonlijk nemen, moeilijk kunnen loslaten en relativeren, gemakkelijker boos worden, impulsief uitvliegen tegen je geliefden... enzovoort.
Verstoorde zelfregulatie
Je hebt het gevoel dat je de grip op jezelf en je emoties kwijt bent. Mogelijks probeer je jezelf op een destructieve manier te reguleren bijvoorbeeld door meer alcohol te drinken of afstompend lang tv te kijken. Het gevoel van 'numbing' of afvlakking dat daardoor ontstaat doet je even ontsnappen aan je eigen hoofd. Echter is het niet de ontspanning waar je echt naar op zoek bent.
Herken je de signalen van overprikkeling? Dan is het hoog tijd voor zelfzorg. Je hebt dringend nood aan schuldvrije me-time, reflectietijd, rust en ontspanning, maak hier bewust ruimte voor in je agenda. Je zult jezelf er dankbaar voor zijn! Daarnaast is het ook een geschenk voor je omgeving, die krijgen er (vaak na een paar dagen al) immers een veel aangenamere versie van jou voor terug.